آزمایشگاه نانوی پژوهش‌سرای آذربایجان؛ موفق‌ترین مرکز دانش‌آموزی در سال ۱۴۰۱
پژوهش‌سرای دانش‌آموزی آذربایجان در ارزیابی عملکرد سال ۱۴۰۱ موفق به کسب رتبه یک در بین ۹۲ آزمایشگاه نانو شده است. در ادامه گفتگوی باشگاه نانو با خانم غفاری مدیر این مرکز را با هم می‌خوانیم.
پژوهش‌سرای دانش‌آموزی آذربایجان در سال ۱۳۸۲ به عنوان اولین پژوهش‌سرای کشور تحت مدیریت آموزش و پرورش ناحیه ۳ تبریز افتتاح گردید و دارای آزمایشگاه‌های نانوفناوری، فیزیک، شیمی، زیست‌شناسی، نجوم، کارگاه کامپیوتر، پلانتاریوم و تشریح مجازی می‌باشد. پس از تجهیز آزمایشگاه نانوفناوری با دستگاه‌های الکتروریسی، اسپاترینگ، اسپکتروفتومتر UV، پروب سونیکاتور و کوره در سال ۱۳۹۳ به عنوان قطب نانوفناوری استان آذربایجان شرقی به فعالیت خود ادامه داده و به دانش‌آموزان خدمات ارائه می‌دهد.
۱- لطفا خودتان را معرفی کنید.
طیبه غفاری با مدرک کارشناسی زیست‌شناسی از دانشگاه تبریز، کارشناسی ارشد بیوشیمی از دانشگاه تهران و دکترای علوم دارویی از دانشگاه علوم پزشکی تبریز. بنده ۱۷ سال سابقه فعالیت در پژوهش‌سرا دارم که مدت ۷ سال آن را در سمت مدیریت پژوهش‌سرا مشغول بوده‌ام. از سوابق پژوهشی اینجانب در زمینه نانو می‌توان به تولید نانوداروها برای مهار سلول‌های سرطانی ریه و سینه اشاره کرد که از ویژگی‌های بارز آن‌ها رهایش آهسته دارو و اختصاصی و هدفمند بودن می‌باشد.
۲- انگیزه شما برای فعالیت در پژوهش‌سرا چیست؟
ارائه خدمات علمی به جامعه و تشویق دانش‌آموزان مستعد و نخبه برای انجام مطالعات بنیادین در زمینه پژوهش بالاخص در حوزه نانوفناوری با هدف حفظ نخبگان و تقویت بنیه علمی کشور و نیز لزوم آموزش فناوری‌های نوین و میان‌رشته‌ای برای دانش‌آموزان.
۳- همکارانی که در پژوهش‌سرا در زمینه آموزش نانو به دانش‌آموزان تبریزی فعالیت می‌کنند را معرفی بفرمایید.
آقای دکتر انور جلالی‌نیا با مدرک دکترای شیمی در زمینه نانوفناوری شیمی سبز، خانم فاطمه پاشالو با مدرک کارشناسی ارشد مهندسی مواد در زمینه تصفیه آب و تولید نانوالیاف، آقای جواد محمدزاده با مدرک کارشناسی ارشد فیزیک در زمینه لایه‌نشانی، آقای محمود بیگلری دانشجوی دکترای نانوشیمی در زمینه المپیاد نانو، خانم فهیمه راضی با مدرک کارشناسی ارشد فیزیک در زمینه لایه‌های آبگریز، خانم رافت پاکیزه‌وند با مدرک کارشناسی ارشد شیمی در زمینه تولید محصولات نانو و خانم صدیقه نامی با مدرک کارشناسی شیمی در زمینه آموزش سنتز نانومواد فعالیت دارند.
۴- دستاوردها و افتخارات شما و مرکزی که در آن فعال هستید، در حوزه نانوفناوری چه بوده است؟
کسب رتبه‌های برتر(دو رتبه اول و رتبه‌های چهارم تا هفتم) در ارزیابی آزمایشگاه‌های شبکه توانا از سال ۹۴ تاکنون، شرکت در جشنواره‌های نانو و کسب رتبه‌های برتردر این جشنواره، کسب عنوان مدرس برتر نانو، شرکت در المپیاد نانو و کسب مدال‌ها و عناوین برتر در المپیاد، شرکت در کنگره‌های بین‌المللی زیست‌شناسی و سلول‌های بنیادی با محوریت مقالات نانو.
۵- پروژه‌ها و فعالیت‌ها و رویدادهای در دست اقدام شما در حوزه نانوفناوری در سال جاری چیست؟
- تولید کودهای نانویی برای افزایش رشد گیاهان
- تولید نانومواد برای جلوگیری از سرمازدگی درختان میوه
- تولید کاغذهای آنتی‌باکتریال از مواد بازیافتی
- سنتز سبز نانوذرات نقره، نانوذرات مغناطیسی آهن و ...و کاربردهای آنتی‌باکتریال آن‌ها
- تهیه بسته‌بندی‌های آنتی‌باکتریال مواد غذایی
- تولید ماسک‌های نانو
- ساخت فیلترهای تصفیه آب با نانوالیاف و نانوتیوب‌های کربن
- تولید پلاستیک‌های زیست‌تخریب‌پذیر
و چندین طرح تحقیقاتی دیگر
۶- سالانه چند دانشآموز در مرکز شما با نانوفناوری آشنا می‌شوند و آموزش می‌بینند؟
سالانه حدود ۸۰۰۰ دانشآموز از آزمایشگاه نانو بازدید کرده و کارگاه نانو برای این دانش‌آموزان برگزار می‌گردد. همچنین سمینارهای آموزشی نانو برای بیش از ۱۰ هزار دانشآموز به صورت مجازی و حضوری برگزار می‌گردد.
۷- دانش‌آموزان شهر شما چه میزان با باشگاه نانو و رویدادهای آن آشنا هستند؟
کلیه مسابقات و رویدادهایی که باشگاه نانو برگزار می‌کند به دانش‌آموزان اطلاع‌رسانی می‌گردد و دانش‌آموزان به شرکت در این مسابقات بسیار علاقمند هستند. به خصوص زمانی که جشنواره توسط باشگاه نانو برگزار می‌گردید حضور دانش‌آموزان در این رویداد چشمگیر بود. همچنین در کلیه کارگاه‌ها و سمینارهای برگزار شده، فعالیت‌های باشگاه نانو به دانش‌آموزان معرفی می‌گردد.
۸- آیا در دوره‌های توانمندسازی دبیران که در سال‌های پیش توسط باشگاه برگزار شده شرکت کرده‌اید؟ لطفا درباره کیفیت و ارزش دوره توضیح دهید.
کارشناسان پژوهش‌سرا در تمامی دوره‌هایی که به صورت حضوری در شهرهای تهران، مشهد و اصفهان برگزار شده بود شرکت کرده‌اند. همچنین در دوره‌های آنلاین نیز حضور فعال داشتند. از مسئولین و مدرسین باشگاه نانو جهت برگزاری این دوره‌های پربار نهایت تشکر می‌گردد.
۹- ارتباط باشگاه نانو با پژوهش‌سرا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
کارشناسان باشگاه نانو با پژوهش‌سرا ارتباط موثری داشته و از راهنمایی‌های ارزنده آن‌ها در تمام زمینه‌ها قدردانی می‌گردد.
۱۰- ارتباط مدیران آموزش و پرورش شهر شما با ترویج و فعالیت درحوزه نانوفناوری چگونه است؟
در طول سال‌هایی که در پژوهش‌سرا مشغول خدمت بوده‌ام، مدیران آموزش و پرورش همواره علاقمند و مشوق فعالیت‌های پژوهش‌سرا بوده‌اند و جا دارد از حمایت تک‌تک مدیران محترم سابق و فعلی تشکر و قدردانی گردد.
۱۱- اگر در تعامل با سایر پژوهش‌سراها تجربه‌ای دارید لطفا بیان کنید.
پژوهش‌سرای آذربایجان پذیرای کلیه دانش‌آموزان نواحی مختلف تبریز در زمینه اجرای طرح‌های نانو و استفاده از امکانات آزمایشگاهی می‌باشد و هیچ محدودیتی جهت استفاده از امکانات این مرکز وجود ندارد و کلیه مدیران پژوهش‌سراهای تبریز همکاری خوبی در این زمینه دارند. دانش‌آموزان منطقه صوفیان نیز با همکاری مدیریت محترم در آزمایشگاه نانو پژوهش‌سرا فعالیت داشتند و با پژوهش‌سرای بناب و شبستر نیز همکاری و تعامل مناسب وجود دارد.
۱۲- برای جذب دانش‌آموزان سایر شهرستان‌های استان به شرکت در رویدادهای نانویی پژوهش‌سرا چه برنامه‌ای دارید؟
وبینارهای جذاب نانو برای دانش‌آموزان کل استان برگزار می‌شود و همچنین کلیه رویدادها از طریق سایت و کانال پژوهش‌سرا اطلاع‌رسانی می‌گردد.
۱۳- برای تشویق دانش‌آموزان به شرکت در المپیاد نانو چه برنامه‌ای دارید؟
برگزاری سمینار در پژوهش‌سرا و یا مدارس برای معرفی المپیاد نانو و همچنین نحوه شرکت، منابع، امتیازات و جوایز المپیاد به دانش‌آموزان، برگزاری کارگاه‌ها و سمینارهای رایگان المپیاد با هدف تشویق دانش‌آموزان به شرکت در المپیاد.
۱۴- به نظر شما برای فعالیت بیشتر پژوهش‌سرا در حوزه‌ی نانوفناوری به چه چیزی نیاز است؟
به حمایت مالی بیشتر از طرف معاونت فناوری ریاست جمهوری، باشگاه نانو و همچنین آموزش و پرورش نیاز هست تا امکانات آزمایشگاه به‌روزرسانی شود و خدمت‌رسانی به دانش‌آموزان گسترده‌تر گردد. همچنین در مباحث درسی باید مفهوم نانو گنجانده شود و فصول یا کتاب‌هایی مجزا در زمینه نانوفناوری به مجموعه کتب درسی افزوده شود. همچنین ساعات نیروهای اختصاص یافته به پژوهش‌سرا افزایش یابد تا همکاران بتوانند فعالیت‌های بیشتری در این زمینه انجام دهند.
۱۵- چه پیشنهادی برای جذب دانش‌آموزان به فعالیت های نانویی دارید؟
بازدید از آزمایشگاه‌های پژوهش‌سراها، فعالیت در انجمن‌های علمی نانو، شرکت در سمینارهای نانو، بازدید از نمایشگاه‌ها، برگزاری مسابقات جذاب و رویدادهای نوین در زمینه نانو، بازدید از مراکز رشد و کار‌آفرینی در زمینه نانو و آشنایی دانش‌آموزان با رشته های شغلی مرتبط با نانو می‌تواند به جذب حداکثری دانش‌آموزان کمک کند.
۱۶- به نظر شما چه مواردی باعث شکل‌گیری تعامل سازنده بین باشگاه و پژوهش‌سرا می‌شود؟
برگزاری جلسات حضوری و مجازی، حمایت مالی و امکان استفاده از گرنت‌ها جهت تعمیر و تجهیز آزمایشگاه‌های نانو، تامین مواد مورد نیاز آزمایشگاه‌ها و برگزاری جشنواره نانو و مسابقات مهیج برای دانش‌آموزان. البته قابل ذکر است که باشگاه نانو مسابقاتی مانند نیلوفر آبی و مسابقه توانمند را برگزار می‌کند که بین دانش‌آموزان بسیار پرطرفدار است.
۱۷- پیشنهاد شما برای بهبود عملکرد، خطاب به آموزش و پرورش و همچنین باشگاه نانو چیست؟
حمایت و پشتیبانی در مجامع علمی داخلی و بین‌المللی از فعالیت‌های دانش‌آموزان در جهت جلوگیری از فرار مغزها و معرفی آن‌ها به مراکز علمی و دانشگاهی و همچنین حمایت از دبیران و اساتید علمی و ایجاد مشوق‌های مادی و معنوی برای آن‌ها.
