گفتگو با مدیر پژوهش‌سرا و آزمایشگاه دکتر ریاضی، رتبه پانزدهم ارزیابی شبکه آزمایشگاهی توانا در سال ۱۴۰۱
پژوهش‌سرای دانش‌آموزی دکتر ریاضی بیجار از سال ۱۳۸۲ شروع به فعالیت کرده و پس از مدتی با همکاری در برگزاری المپیاد دانش‌آموزی نانو، فعالیت خود را در زمینه نانو آغاز نمود. بیجار شهری کوهستانی و سردسیر است که با جمعیت بیش از ۵۰ هزار نفر در استان کردستان قرار گرفته‌است. در سال ۱۳۹۵ با تحویل و نصب چهار دستگاه مرتبط با علوم و فناوری نانو، شامل دستگاه الکتروریسی، سانتریفیوژ، انفجار سیم و همگن‌ساز فراصوت آزمایشگاه نانوی این مرکز عملا به بهره‌برداری رسید.
آقای شهرام طلوعی، معلم فعال در حوزه تدریس شیمی، خانم زینب فرجی با تحصیلات فیزیک و خانم سمیرا دوستعلی با تحصیلات شیمی از کارشناسان بخش نانوی این مرکز هستند.
برای آشنایی با پژوهش‌سرای دکتر ریاضی با مدیریت محترم این مجموعه گفتگویی انجام شده‌است که در ادامه با هم می‌خوانیم.
۱- لطفا خودتان را معرفی کنید.
سیدعلیرضا میرخانی، دانش‌آموخته مدیریت تحول با ۲۷ سال تجربه در آموزش و پرورش و در کسوت معلمی در بخش‌های مختلف شامل تدریس، معاونت آموزشی، فناوری و مدیریت پژوهش‌سرای دانش‌آموزی انجام وظیفه نموده و علاقمند به برنامه‌های پژوهش‌محور به ویژه جشنواره‌ها، المپیادها و مسابقات پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی می‌باشم.
۲- به طور مختصر پژوهش‌سرایی را که در آن فعالیت می‌کنید، معرفی کنید.
پژوهش‌سرای دانش‌آموزی دکتر ریاضی از سال ۱۳۸۲شروع به فعالیت کرده و دارای کتابخانه، سالن اجتماعات، سایت کامپیوتر و شبکه، آزمایشگاه‌های علوم پایه و نانو می‌باشد. نام این پژوهش‌سرا به افتخار دکتر ریاضی، طبیب برجسته منطقه که تمامی عمر خود را در زادگاهش به طبابت پرداخته و الگویی برای دانش‌آموزان و فرهیختگان می‌باشد، نام‌گذاری شده‌است.
از جمله مهم‌ترین موفقیت‌های این پژوهش‌سرا کسب عناوین برتر در المپیادهای علمی و جشنواره علمی پژوهشی، جشنواره جوان خوارزمی و همچنین راه‌یابی تیم رباتیک این مرکز به مسابقات جهانی مالزی است که رتبه سوم آن تورنمنت هم بدست آمده‌است. پژوهش‌سرای دانش‌آموزی دکتر ریاضی شهرستان بیجار در ۷سال اخیر در رده برترین‌ها در میان مناطق چندگانه استان قرارگرفته‌است.
راهبرد و چشم‌انداز ۱۰ ساله مدون بنده با توجه به مطالعات بدست آمده از چالش‌های پیش روی این مرکز، خروج پژوهش‌سرا از رکود حاکم بر آن و از میان برداشتن فاصله‌ی میان دانش‌آموزان و این مرکز به کمک تبلیغات وسیع و پوشش رسانه‌ای برنامه‌ها و فعالیت‌های جاری است که با هدف ایجاد انگیزه و تشویق دانش‌آموزان به سمت برنامه‌های پژوهش‌محور صورت گرفته‌است؛ رشد شاخص‌ها و روندهای به وجودآمده در چندسال اخیر موید این مطلب می‌باشد.
۳- دستاوردها و افتخارات شما و مرکزی که در آن فعال هستید، در حوزه نانوفناوری چه بوده‌است؟
کسب سه عنوان برتر در زمینه جذب دانشآموز و ثبت نام در المپیاد علمی و یک عنوان برتر در انتخاب آزمایشگاه‌های فعال در حوزه نانو.
۴- پروژه‌ها و فعالیت‌ها و رویدادهای در دست اقدام شما در حوزه نانوفناوری در سال جاری چیست؟
حضور هدفمند در المپیاد نانو با برگزاری دوره‌های آمادگی و فعالیت بیش از پیش آزمایشگاه نانو با استفاده از برگزاری مسابقات و برنامه‌های مرتبط با تولیدات آزمایشگاهی نانو.
۵- انگیزه شما برای فعالیت در پژوهش‌سرا چیست؟
جای خالی برنامه‌های پژوهش‌محور، مسیر سنتی آموزش مبتنی بر نمره و حفظیات که نیازمند اصلاح است، لزوم کیفیت‌بخشی به آموزش‌های جاری در مدارس.
۶- سالانه چند دانشآموز در مرکز شما با نانوفناوری آشنا می‌شوند و آموزش می‌بینند؟
بطور متوسط سالانه چهارصد دانشآموز از طریق برگزاری همایش، دوره و کلاس‌های آموزشی با کلیات دانش نانو بصورت ترویجی آشنا می‌شوند و حدود یک‌صد دانشآموز نیز برای شرکت در المپیاد نانو دردوره‌ها و کلاس‌های حضوری ثبت‌نام می‌کنند.
۷- دانش‌آموزان شهر شما چه میزان با باشگاه نانو و رویدادهای آن آشنا هستند؟
با تدریس مدرسان کشوری باشگاه نانو در همایش‌های ترویجی نانو طی ده سال اخیر فضای مدارس به مرور با این علم آشنا شده و مجموعه کارگاه‌ها و سمینارهای ترویجی، این علم را در میان دانش‌آموزان گسترش داده‌است.
۸- آیا در دوره‌های توانمندسازی دبیران که در سال‌های پیش توسط باشگاه برگزار شده شرکت کرده‌اید؟
در دوره‌های مجازی حضور داشته‌ام؛ همچنین یکی از همکاران فعال پژوهش‌سرا در دوره حضوری شرکت نموده‌اند.
۹- ارتباط باشگاه نانو با پژوهش‌سرا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
ارتباطی منطقی و فنی که بصورت مطلوب دائما برقرار بوده و کارشناسان مربوطه پاسخگوی سوالات و چالش‌های پیش‌روی مدیران پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی در خصوص برگزاری دوره‌های آموزش نانو بوده‌اند.
۱۰- ارتباط مدیران آموزش و پرورش شهر شما با ترویج و فعالیت در حوزه نانوفناوری چگونه است؟
دعوت از مدیران و مسئولان علاقمند آموزش و پرورش برای حضور در همایش‌ها و سمینارهای ترویجی و مشاهده علاقمندی دانش‌آموزان، حساسیت‌های لازم برای دنبال‌کردن و پیگیری برنامه‌های مذکور را در مدیران آموزش و پرورش شهرستان برانگیخته و همواره حمایت آنان را در بر داشته‌است.
۱۱- اگر در تعامل با سایر پژوهش‌سراها تجربه‌ای دارید لطفا بیان کنید.
پایش و رصد فعالیت سایر پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی، نکات آموزنده فراوانی داشته‌است؛ برای مثال یکی از مدیران آن مراکز با توجه به علاقمندی و نیز نوع تحصیلات خود اقدام به برگزاری کلاس و دوره‌های آموزشی می‌کرد که نتایج مطلوبی هم در بر داشت.
۱۲- برای تشویق دانش‌آموزان به شرکت در المپیاد نانو چه برنامه‌ای دارید؟
آشنایی دانش‌آموزان با اهمیت و اعتبار شرکت در این رویداد علمی، معرفی نفرات برگزیده و انتشار بخش‌هایی از مصاحبه و توضیحات آنان، برگزاری همایش‌های ترویجی با حضور مدال‌آوران المپیاد نانو در کنار توضیحات کلیات ورود به این المپیاد توسط یک مدرس ، انتشار برنامه مدون کلاسی برای حضور هدفمند در این المپیاد.
۱۳- برای جذب دانش‌آموزان سایر شهرستان‌های استان به شرکت در رویدادهای نانویی پژوهش‌سرا چه برنامه‌ای دارید؟
همکاری مشترک با مدیران فعال پژوهش‌سراها و برگزاری رویدادهای نانویی، دعوت برای بازدیدهای دوطرفه از پژوهش‌سراها با حضور دانش‌آموزان و معرفی دستاوردهای علمی در حوزه نانو به آنها.
۱۴- به نظر شما برای فعالیت بیش‌تر پژوهش‌سرا در حوزه‌ی نانوفناوری به چه چیزی نیاز است؟
ساده‌سازی مفاهیم دانش نانو، حضور نمایندگان باشگاه نانو در مناطق و شهرستان‌ها و ادامه سمینارهای ترویجی با کیفیت آموزش نانو، طراحی مسابقات جذاب و برنامه‌های مهیج در این زمینه.
۱۵- به نظر شما چه چیزی موجب جذب دانش‌آموزان به فعالیت های نانویی می‌شود؟
ساده‌سازی، ملموس‌سازی و آموزش کاربردی مفاهیم دانش نانو درحد دانش‌آموزی بطوریکه دانش‌آموزان با پایه‌ای‌ترین مضامین دانش نانو آشنا شوند.
۱۶- به نظر شما چه مواردی باعث شکل‌گیری تعامل سازنده بین باشگاه و پژوهش‌سرا می‌شود؟
برگزاری همایش‌ها و سمینارهای سالانه با دعوت از مدیران پژوهش‌سراها، بیان راهبردها و ماموریت‌های مورد نظر، در دسترس قراردادن اهداف و رسالت‌های باشگاه نانو.
۱۷- به نظر شما چه مواردی باعث شکل‌گیری تعامل سازنده بین پژوهش‌سراهای مختلف می‌شود؟
ارائه راهکاری برای تعامل و ارتباط میان پژوهش‌سراهای مختلف از مناطق و استان‌های دیگر، شبکه‌سازی میان این مراکز از طریق برگزاری فعالیت‌های مشترک از قبیل اجرای مسابقات و رویدادهای علمی.
۱۸- پیشنهاد شما برای بهبود عملکرد، خطاب به آموزش و پرورش و همچنین باشگاه نانو چیست؟
قراردادن مفاهیم و کلیات این علم در قالب دروس مدرسه‌ای در تمامی مقاطع و متناسب با هر بخش، برگزاری دوره‌های ضمن خدمت و همایش‌های در دو بخش آموزش معلمان و دانش‌آموزان، توسعه ارتباط باشگاه نانو و آموزش و پرورش از منظر کیفی و کمی، ارزش‌گذاری کسب مدال و رتبه در المپیادهای علمی همچون سایر المپیادها.
