گفتگو با مدیر پژوهش‌سرا وآزمایشگاه بناب، رتبه یازده ارزیابی شبکه آزمایشگاهی توانا در سال ۱۴۰۱
پژوهش‌سرا و آزمایشگاه دانش‌آموزی بناب در سال ۱۳۸۲ به عنوان آزمایشگاه مرکزی شروع به فعالیت نموده است. این واحد در بخش‌های مطالعاتی زیست‌فناوری و گیاهان دارویی، سلول‌های بنیادی و پزشکی، آزمایشگاه شیمی، فیزیک، مواد، نانوفناوری و متالورژی، کدنویسی و رباتیک، تحقیقات هوافضا و نجوم، سیستم‌های انرژی و مکانیک و مکاترونیک، سیستم‌های حمل و نقل پیشرفته و سازه‌های عمرانی فعالیت دارد. آزمایشگاه نانوفناوری این پژوهش‌سرا در سال ۱۳۹۲ تجهیز و آماده خدمت به دانش‌آموزان منطقه شده است. در ادامه گفتگوی باشگاه نانو با مدیر پژوهش‌سرای بناب را می‌خوانیم.
۱- لطفا خودتان را معرفی کنید.
بسم الله الرحمن الرحیم. جواد ارجمند دانش، مدیر پژوهش‌سرا و آزمایشگاه بناب هستم. به مدت ۳ سال هست که مدیریت این واحد را بر عهده گرفته‌ام. کارشناسی مهندسی مکانیک دانشگاه تهران، کارشناسی ارشد مهندسی مکانیک-طراحی کاربردی و دکترای تخصصی مهندسی مکانیک-تبدیل انرژی به عنوان رزومه تحصیلی بنده می‌باشد. علاوه بر پژوهش‌سرا در دانشگاه‌های دولتی بناب و سهند تبریز نیز به عنوان استاد مدعو مشغول به تدریس می‌باشم. علاوه بر این در نیروگاه حرارتی سهند بناب نیز به عنوان مشاور فنی مهندسی مشغول هستم. بیشتر مقالات و تحقیقات بنده در زمینه بهینه‌سازی سیستم‌های انرژی، انرژی‌های نوین و ارتباط آن با رشته‌هایی همچون نانوفناوری و مکانیک است.
۲- کارشناسان نانو پژوهش‌سرا را معرفی کنید.
پژوهش‌سرای بناب از سال تاسیس خود دارای دو کارشناس دائم می‌باشد که در مدت خدمت خود، خدمات و عناوین قابل توجهی برای این واحد به ارمغان آورده اند:
الف- خانم دکتر ساناز انتظاری دارای مدرک دکتری فیزیک اندرکنش مواد
ب- آقای جواد ارجمند دانش دارای مدرک دکتری مهندسی مکانیک-تبدیل انرژی
۳- انگیزه شما برای فعالیت در پژوهش‌سرا چیست؟
شناسایی و رشد پتاسیل‌های موجود علمی دانش آموزان و در نهایت ترویج تبدیل ایده به ثروت در میان دانش آموزان، جزء انگیزه‌های اصلی فعالیت در این واحد می‌باشد. به نظر می‌رسد فرهنگ تحقیق و پژوهش باید در کنار آموزش و تربیت دانش آموزان، به عنوان سه رکن اساسی آموزش و پرورش، در نظر گرفته شود.
۴- چندسال است که پژوهش‌سرا در حوزه نانوفناوری فعالیت می‌کند؟
بنده هفت سال به عنوان کارشناس واحد نانوفناوری و سه سال به عنوان مدیر پژوهش‌سرای بناب، مشغول به فعالیت هستم.
۵- تجهیزات و امکانات مرکز شما در حوزه نانوفناوری چه مواردی است؟
از امکانات این واحد می توان به مواردی چون دستگاه انفجار سیم، دستگاه آلتراسونیک، انکوباتور، آون خشک و تر، سانتریفیوژ، دستگاه الکتروریسی، اسپاترینگ، طیف‌نگار فرابنفش و هود لمینار اشاره نمود.
۶- دستاوردها وافتخارات شما و مرکزی که در آن فعال هستید، در حوزه نانوفناوری چه بوده است؟
کسب عناوین برتر استانی و کشوری زیادی در کارنامه این واحد آزمایشگاهی می باشد. از جمله کسب رتبه هفتم، چهاردهم و دهم کشوری آزمایشگاه های توانا. کسب عنوان استاد راهنمای برتر کشوری توسط خانم ساناز انتظاری و جواد ارجمند دانش، کسب چندین عنوان مدیریت برتر آزمایشگاه توسط آقای یعقوب کاظم نژند، محمد تقی لطفی و جواد ارجمند دانش. کسب مقام‌های برتر در جشنواره نانوفناوری و المپیاد نانوفناوری در چندین دوره برگزاری آنها و ... .
۷- پروژه‌ها و فعالیت‌ها و رویدادهای در دست اقدام شما در حوزه نانوفناوری در سال جاری چیست؟
از جمله پروژه‌های در دست اقدام این واحد می توان به موارد زیر اشاره نمود:
الف- ساخت شیشه‌های طبی برای عینک با خاصیت ضد خش و ضد لک UV
ب- روکش دهی ضد لک برای سلول‌های خورشیدی برای افزایش راندمان آنها
پ- تولید الیاف نانویی آنتی باکتریال و ضد بو برای جوارب ورزشکاران
ت- ایجاد لایه رسانه برای شیشه‌ها جهت روشنایی ساختمان در شب
ج- کشت و پرورش گیاه زعفران و تاثیر نانو کود در روند باردهی آن
چ- روکش‌دهی کارتریج دستگاه‌های چاپ با نانو مواد برای افزایش عمر آن
ح- استفاده از نانوسیال دی اکسید آلومینیوم و دی اکسید تیتانیوم در کولر گازی برای افزایش برودت آن
و چندین طرح مطالعاتی دیگر
۸- سالانه چند دانشآموز در مرکز شما با نانوفناوری آشنا می‌شوند و آموزش می‌بینند؟
منطقه آموزش و پرورش بناب نزدیک ۳۱ هزار دانشآموز شهری و روستایی در سه مقطع مختلف دارد که تاکنون سعی شده است تمام دانش آموزان منطقه حداقل یکبار از آزمایشگاه نانوفناوری بازدید و با مفاهیم اولیه نانوفناوری آشنا گردند. در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ نزدیک ۲۰ هزار دانشآموز طی نه ماه از واحد نانوفناوری بازدید کرده‌اند و یا مشغول انجام آزمایش و تحقیق شده‌اند.
۹- دانش‌آموزان شهر شما چه میزان با باشگاه نانو و رویدادهای آن آشنا هستند؟
به لطف فعالیت‌های کارشناسان نانوفناوری پژوهش‌سرا و آزمایشگاه بناب و ترتیب دادن بازدیدهای مستمر از این واحد، مفهوم نانو و کاربردهای آن در زندگی و صنعت، در بین دانش‌آموزان بنابی، مفهومی جا افتاده شده است و هر دانش آموز از حداقل‌های آموزش در این زمینه برخوردار است. دانش‌آموزان علاقمند نیز طی مراحل بعدی جذب و مشغول تحقیق و پژوهش می‌گردند.
۱۰- آیا در دوره‌های توانمندسازی دبیران که در سال‌های پیش توسط باشگاه برگزار شده شرکت کرده‌اید؟ لطفا درباره کیفیت و ارزش دوره توضیح دهید.
سعی شده است که در بیشتر دوره‌های برگزار شده حضور داشته باشیم. کیفیت دوره‌های برگزار شده بالا و قابل مقایسه با فعالیت‌های دانشگاهی می‌باشد که در اینجا لازم می‌دانم از مدیریت، پرسنل، کارشناسان و مدرسین به خاطر زحماتشان تشکر نمایم.
۱۱- ارتباط باشگاه نانو با پژوهش‌سرا را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
پژوهش‌سرای بناب ارتباط خوب و موثری در تمامی بخش‌های کاری با باشگاه نانو دارد و کارشناسان محترم باشگاه نانو نیز در این زمینه، فعالیت‌های بسیار خوبی انجام می‌دهند.
۱۲- ارتباط مدیران آموزش و پرورش شهر شما با ترویج و فعالیت درحوزه نانوفناوری چگونه است؟
هر موقع مدیران آموزش و پرورش منطقه، شناخت کافی از مفاهیم و دنیای نانو و اهمیت آن داشته‌اند، همکاری بهتری با پژوهش‌سرا در زمینه ترویج و حمایت از ما انجام شده است.
۱۳- اگر در تعامل با سایر پژوهش‌سراها تجربه ای دارید لطفا بیان کنید.
پژوهش‌سرای بناب در زمینه نانوفناوری با قطب استانی نانو در آذربایجان شرقی (ناحیه ۳ تبریز) همکاری مستمری در زمینه تبادل اطلاعات، بازدید و آموزش داشته است. همچنین با پژوهش‌سرای مراغه نیز که در زمینه نانوفناوری جزء سرآمدهای کشور می‌باشد، همکاری مستمر و خوبی داشته و داریم.
۱۴- برای تشویق دانش‌آموزان به شرکت در المپیاد نانو چه برنامه‌ای دارید؟
تشکیل کلاس‌های تابستانی المپیاد نانو- تشریح دنیای نانو و اهمیت آن برای دانش‌آموزان در بازدیدهای مدارس از پژوهش‌سرا- تبیین رشته‌های دانشگاهی مرتبط با نانو فناوری در دانشگاه برای دانش‌آموزان - امتیازهای برتر شدن در المپیاد نانوفناوری برای هر فرد- استفاده رایگان از کلاس ها و دوره‌های نانوفناوری برای دانش‌آموزان مقطع دوم متوسطه- حضور منظم در مدارس برای توضیح این المپیاد- تاکید بر کاربردی بودن این حوزه از علم- ارتباط مستمر با رابطین دانش‌آموزی مدارس و ...
۱۵- برای جذب دانش‌آموزان سایر شهرستان‌های استان به شرکت در رویدادهای نانویی پژوهش‌سرا چه برنامه‌ای دارید؟
برگزاری همایش‌ها و وبینارهای منظم مجازی و برگزاری مسابقه از مفاهیم پایه نانوفناوری برای آشنایی و ایجاد انگیزه در دانش‌آموزان سایر مناطق
۱۶- به نظر شما برای فعالیت بیشتر پژوهش‌سرا در حوزه‌ی نانوفناوری به چه چیزی نیاز است؟
الف- منابع مادی که باید از طرف مراجعی چون باشگاه نانو، ستاد ویژه ریاست جمهوری، آموزش و پرورش استان و منطقه و خانواده‌ها تامین گردد.
ب- اهتمام به آموزش و تربیت مدرسین نانوفناوری در سطح کشور برای ترویج بیشتر نانو
پ- استفاده هر چه بیشتر از پتانسیل فضای مجازی برای تبلیغ و شناساندن این حوزه از علم برای دانش‌آموزان و والدین
ت- اختصاص قسمتی از کتاب‌های درسی به مفاهیم نانوفناوری در مقاطع مختلف
ج- اختصاص نیروی متخصص کافی در پژوهش‌سرا در حوزه نانوفناوری
چ- تجهیز آزمایشگاه‌ها به امکانات به روز نانویی
۱۷- به نظر شما چه چیزی موجب جذب دانش‌آموزان به فعالیت‌های نانویی می‌شود؟
دانش‌آموزان با دیدن افق رو به رشد این حوزه از علم در تولید، صنعت، کشاورزی، پزشکی و ... در کشور، خود مشتاقانه جذب این حیطه خواهند شد. وظیفه سیاست‌گذاران و مجریان نیز ایجاد بستر مناسب برای آموزش و توسعه پژوهش در این زمینه برای دانش‌آموزان می باشد. موارد گفته شده در جواب سوال ۱۶ نیز از عوامل بسیار دخیل در جذب دانش آموزان خواهد بود.
۱۸- به نظر شما چه مواردی باعث شکل‌گیری تعامل سازنده بین باشگاه و پژوهش‌سرا می‌شود؟
اختصاص منابع مالی و امکانات مناسب از سوی باشگاه نانو برای پژوهش‌سراها و در ادامه آن، ارزیابی مستمر از پژوهش‌سراها از طرف باشگاه، باعث ایجاد تعامل سازنده بین طرفین خواهد شد. اگر صرفا ارزیابی بدون اختصاص منابع مالی و نیروی متخصص و امکانات آزمایشگاهی باشد، باعث ایجاد روندی فرسایشی و فرمایشی از طرف پژوهش‌سراهای دانش آموزی خواهد شد.
۱۹- به نظر شما چه مواردی باعث شکل‌گیری تعامل سازنده بین پژوهش‌سراهای مختلف می‌شود؟
تشکیل شبکه سراسری ارتباط پژوهش‌سراهای دانش‌آموزی با یکدیگر زیر نظر باشگاه نانوفناوری همچنین به اشتراک گذاشتن تجربیات مدیریتی و علمی باعث ایجاد تعاملات سازنده خواهد شد.
۲۰- پیشنهاد شما برای بهبود عملکرد، خطاب به آموزش و پرورش و همچنین باشگاه نانو چیست؟
الف- تامین سرانه مشخص مالی از طرف باشگاه نانو به پژوهش‌سراها بر اساس فعالیت آنها در زمینه نانوفناوری
ب- اختصاص سرانه مناسب از طرف آموزش و پرورش استان و منطقه برای پژوهش‌سراها برای توسعه و ترویج نانو
پ- آموزش مدرسین متخصص از طرف باشگاه نانو فناوری
ت- تامین نیروی انسانی کافی از طرف آموزش و پرورش برای پژوهش‌سراها
ث- تامین امکانات آزمایشگاهی، دستگاه و مواد مربوط به توسعه تحقیقات نانویی از طرف باشگاه و آموزش و پرورش
ج- گنجاندن هر چه بیشتر مفاهیم نانوفناوری در کتب درسی برای دانش آموزان از طرف آموزش و پرورش
چ- ارزیابی مستمر پژوهش‌سراها و شناساندن افراد و مراکز برتر
ح- ایجاد ارتباط موثر و کاربردی آموزش و پرورش با مراکز صنعتی و تعیین اولویت‌های پژوهشی از طرف مراکز صنعتی و واگذاری قسمتی از آنها برای انجام به پژوهش‌سراها
خ- اختصاص سهمیه کنکور برای مدال‌آوران و نفرات برگزیده المپیاد نانوفناوری
بناب یکی از شهرهای قدیمی استان آذربایجان شرقی و مرکز شهرستان بناب است. این شهر با جمعیت حدود۹۰ هزار نفر در کنار دریاچه ارومیه و در دامنه‌های زیبای رشته کوه‌های سهند واقع شده است.
